İlk mülteci gazetesi, Rojeva Nu

Celil Demiralp-ANF Güney Kürdistan’da Latin alfabesiyle ilk Kurmanci gazete Maxmur Mülteci kampında çıkıyor. Rojeva Nu gazetesi aynı zamanda bir mülteci kampının çıkardığı ilk gazete özelliğine sahip.Nüfusu 10 bini aşkın olan Hewler yakınındaki Maxmur Mülteci Kampı’nda bölgenin ilk Latin alfabesiyle Kurmanci gazetesi çıkıyor. İlk olarak 2004 yılında Maxmur Rojev olarak çıkan gazete imkansızlıklardan dolayı bir yıl sonra yayına ara vermek zorunda kaldı. Ancak bir yıllık bir aradan sonra 30 Haziran 2006 tarihinde Rojeva Nu adıyla yeni bir gazete çıktı. Rojeva Nu gazetesinin genç yazı işleri müdürü Reyhan İke, gazetenin başlangıcından bugüne 15 günlük olarak çıktığını belirtiyor. ANF’ye konuşan İke, hedeflerinin haftalık gazete çıkarmak olduğunu kaydediyor. DÜNYADA DA BİR İLK Gazetenin yayın ilkelerinin başında gazetenin Kürtçe olması geliyor. Kürt diline hizmeti amaçlayan gazetenin sloganı da “Kürt dilin öğren ve öğret” olarak belirlenmiş. Güney’de bir ilk olmanın yanı sıra dünyada da ilk defa bir mülteci kampının kendi gazetesini çıkardığına dikkat çeken İke, Maxmur’da gazete okuma kültürünü geliştirdiklerini ifade ediyor. Kampta yaşayanların çoğunun köylerden gelen insanlar olduğuna işaret eden İke, gazetede genel olarak Maxmur, Güney Kürdistan ve Kürt Özgürlük Mücadelesi’ni yansıttıklarını söylüyor. 3 KİŞİYLE İŞE BAŞLANDI “Başta çok zorlandık” diyen İke, bu işe 3 kişiyle başladıklarını ancak şu anda 10 kişiyle gazete çıkardıklarını belirtiyor. Bunlardan 4’ü muhabirlik yapıyor. Gazetenin yazarları ise Maxmur insanlarından oluşuyor. Temel zorlanma Kürtçenin kurmanci lehçesinden kaynaklanmıyor. İke, “Gazete çalışmalarında bulunan arkadaşların yeni olması, tecrübelerinin olmamasıydı esas zorlayan. Ama elimizdeki imkanlarla yerel kadrolar yetiştirdik, bunları kalıcı yapmaya çalıştık” diyor. Rojeva Nu gazetesi PKK militanı Zeynen Kınacı (Zilan)’nın yaşamının yitirişinin yıldönümünde yapılan anma etkinliklerine denk geldiği için, ilk sayısını “Zilan anıldı” manşeti ile çıkarıyor. “Halk benim beklemedim bir tepki gösterdi” diyerek gazetenin ilk çıkışında Maxmurluların tepkilerini değerlendiren İke, “Biz normal bir gazete çıkardığımızı düşünüyorduk. Ama bir ilk olması nedeniyle kampta büyük bir heyecan oluştu. İlk tepkiler olumluydu. Gazetenin çıkışına ilişkin kurumlardan ve halktan görüşler gazetede yansıttık. Bizim için de moral kaynağı oldu” diye konuşuyor. MAXMURU MAXMURLULARA ANLATMAK Rojeva Nu’nun temel sıkıntılarından birisini haber kaynakları oluşturuyor. İke bu durumu şöyle dile getiriyor: “Biliyorsunuz kamp bir köy. Yıllardır acıları ve sevinçleri ile birbirleriyle çok içli dışlılar. Herkes birbirini tanıyor. Maxmur aslında haber için çok sayıda materyalin olduğu bir yer. Her aile ve bireyin hikayesi özel bir haberdir. Ama şöyle bir sıkıntımız var. Maxmur’u Maxmurlulara anlatma sıkıntısı. Dar bir alan olduğu için hikayeleri birbirlerine yabancı gelmiyor. Yani yaşadığın bir şey sana çekici gelmiyor. Sanki biri gelmiş seni sana anlatıyor.” Gazete bu sıkıntıyı aşmak için daha çok sosyal alana yönelmekte bulmuş çareyi. Kamp sakinleri artık kendilerine ilişkin duymadıkları haberlerle sık sık karşılaşıyor. İke, özellikle sağlık alanında kamp sakinlerine haberler ulaştırdıklarını belirterek, “Çünkü burada halk arasında ciddi sağlık sorunları var. Yine alt yapı sorunu da ciddi. Bununla birlikte halkın yaşadığı savaş psikolojisi var, ağır kırılmalar yaşanıyor, bazen bunları işliyoruz” diyor. GAZETE NASIL ÇIKARILIYOR “Ayrıca merkezi Irak hükümeti ile Kürt hükümetinin kampa yönelik yanlış politikalarını işliyoruz” diyen İke, gazetenin çıkarılma koşullarını ise şöyle anlatıyor: “Daha önce gazetemizi Süleymaniye’de çıkarıyorduk. Çünkü ilk çıkışımızda hükümet bize resmiyet vermedi. Girişimlerimiz oldu ama uzun süre başarısızlıkla sonuçlandı. Maxmur’da çıkan bir gazete olmasından dolayı siyasi bir yaklaşım vardı. Sonra bizim resmiyet için bazı çalışmalarımız oldu. Gazete şimdi resmi değil ama izinli çıkıyor. Yerel hükümetin aydınlanma bakanlığından bir izin belgesi aldık. Daha önce Hewler’de iyi matbaa olmadığından gazeteyi baskı için Süleymaniye’ye götürüyorduk. Ama oraya gidiş geliş bile gazetenin neredeyse geliri kadardı. Ayrıca birçok kez kimliğimiz olmadığından yolun yarısından geri çevriliyorduk. Bunlar bizi oldukça zorladı. Sonra Süleymaniye’de bastığımız matbaanın bir şubesi Hewler’de açılınca oraya getirdik. Yılın başından bu yana Hewler’de gazeteyi çıkarıyoruz ve artık öyle bir sorun yok.” GÜNEY’DE DAĞITIM SORUNU Rojeva Nu’nun çıkarıldığı koşullar kadar dağıtımında da sorunlar var. İke, yerel hükümetin Kuzey kaynaklı görüşlerin yayılmasını istemediğini belirterek şöyle konuşuyor: “Götürdüğümüz birkaç bayi var. En son görüştüğümüzde bir bayi kendilerine ‘bu gazeteyi niye satıyorsunuz’ diye baskı yapıldığını söyledi. Başkalarını görüşlerini, başkalarını propagandası yapılıyor diye baskı yapıldığını belirttiler. Resmiyet olmadığı için Güney’in her yerinde dağıtmıyoruz.” Gazete daha çok Maxmur’a dönük olsa da Hewler’de de belli bir okuyucu kitlesine sahip. Gazetede Güney Kürdistan’a dair bilgiler de var. İke, okurların, Rojeva Nu’yu yerel bir gazete olmasına rağmen nitelikli bulduğunu ifade ediyor. Gazetenin dile hizmet etmesi açısından önemli bulunduğunu söyleyen Reyhan İke, “Bir ara Aşağı Maxmur’dan bize teklif geldi. ‘Yarı Sorani, yarı Kurmanci ortak gazete çıkaralım’ diye. İmkanlarımız elvermediği için şimdilik kabul etmedik. Bizim kadro sıkıntımız var. Soranca iyi yazabilen elemanlarımız yok. İlerde imkanlarımız olursa sıcak baktığımız bir konu.” 800 GAZETE SATILIYOR Gazete Maxmur’da elde dağıtılıyor. Bayi yok. Sadece Maxmur içerisinde bugün 600 adet satılan gazete Hewler’de ise 200 adet satılıyor. Önceleri gazete Kerkük ve Musul’a da gidiyor. İke, “Şimdi güvenlik nedeniyle kimse fazla gitmiyor. O yüzden dağıtım durdu ancak yeniden örgütlemeye çalışıyoruz” diye belirtiyor. Gazete ilk çıktığında sadece 300 adet satıyordu. Rojeva Nu’nun yazı işler müdürü Reyhan İke, “İlk sayıda belli bir heyecan ve coşku yarattıysa da okuyan belli bir kesim vardı. Sonra genel tirajı 500’e çıkardık. Yetmeyince baskıyı 1000’e gazete çıkardık. Toplam 800 adet satıyoruz” şeklinde sözlerini noktalıyor.