Tuesday, August 26, 2008

Kürt dili ulusal meseledir

cizre_kultur_sanat_gunleri Cizre 2. Kültür Sanat Günleri kapsamında düzenlenen 'Globalizm, Asimilasyon ve Kürt Dili' konulu panelde, İran, Suriye, Irak ve Türkiye'deki Kürtler, asimilasyon ve Kürtçe'yi tartıştı. Dilin ulusal bir sorun olduğu vurgulanan panelde, Kürtçe'nin sorunlarını tartışacak, pratik adımlar atacak bir enstitü çatısı altında çalışmanın şart olduğunun altı çizildi. 'Onurun Dili, Dilin Onuru' sloganıyla düzenlenen Cizre 2. Kültür Sanat Günleri programı kapsamında düzenlenen 'Globalizm, Asimilasyon ve Kürt Dili' konulu panelde Kürtçe üzerindeki tehditler ve sorunlar tartışıldı. Moderatörlüğünü Semra Özbey'in yaptığı panele Van Kurdi-Der Yöneticisi ve TZP Kurdi Sözcüsü Qahir Bateyi, Suriye Kürtlerinden yazar ve Dil Bilimci Deham Ebdulfettah, İranlı Kürt gazeteci-yazar Celaleddin Nizami ve Federal Kürdistan Bölgesi'nden Kürt Dil Akademisi Üyesi Mueyed Tayeb konuşmacı olarak katıldı. TZPKurdi Sözcüsü Bateyi, Kürtçe üzerindeki asimilasyon çalışmalarına dikkat çekerek, 'Milletleri ortadan kaldırmanın iki yolu bulunuyor. Soykırım ve asimilasyon. Kürtler, Ermeniler gibi ortadan kaldırılamayınca asimilasyon politikası geliştirildi. İki çeşit asimilasyon var biri doğal asimilasyondur. Güçlü olan kültürün kendini yayması ve hakim kılması diğeri ise zor ve baskıya dayalı geliştirilen asimilasyondur. Kürtçe baskı ve zora dayalı bir asimilasyona tabi tutuldu ve çok kirli yöntemler kullanıldı' dedi. Kürtçe üzerinde psikolojik olarak da baskı kurulduğunu ifade eden Bateyi, 'Dil yasaklandı, küçümsendi ve onu konuşmalar cahil ve bir şey bilmez diye lanse edildi. Kendi dillerini de kutsal bir dil olarak gösterdiler. Bundan dolayı insanlarımız kendi dillerinden utanır hale geldiler. Bir dilin varlığını sürdürmesi üç şeyle mümkündür. Eğitim, pazar ve yeni nesillerin o dille büyümesi. Kürtçe bu üçünden de mahrumdur. Kürtçe ölüm yatağındadır. Ve eğer Kürtçe yok olursa bunun sorumlusu, suçlusu devlet kadar bu toplumun öncüleridir. Her evi, her alanı dilimizi öğrenme ve geliştirme merkezi haline getirmemiz lazım. Yoksa tarih karşısında olduğu gibi, çocuklarımız karşısında da Allah karşısında da verebileceğimiz cevabımız bulunmayacaktır' diye konuştu.
sinemxan_bedirxan_thumb İran'da Kürtçe'nin durumunu değerlendiren Nizami, Kürtçe üzerindeki asimilasyonun her parçada farklı olduğunu ifade ederek, 'Daha önce İran'da Kürtçe yasağı yoktu. Şah döneminde yasaklandı. Bizler de gizliden öğreniyorduk. Devrimden sonra bu yasak kalktı ama yayıncılık alanında piyasası yok. Sadece okuyan kesimlerin dile biraz önem vermesi sözkonusu' diye konuştu. Nizami, daha sonra bir şiir okudu. Spirez Yayınevi ve Akademiya Zımanê Kurdi Yöneticisi Tayeb, şunları ifade etti: 'Dil diğer canlılardan farklılaşmadır. Sadece insan konuşabilir. Dil geçmiş, bugün ve geleceği konuşma aracıdır. Gelişmiş veya geri kalmış dil yoktur. Gelişmiş veya geri kalmış toplum vardır. Dil toplumla gelişir. Kürtçe binyıldan fazla bir zamandır edebiyat dili. Baba Tahırê Uryan (hemedani) bilinen ilk yazılı Kürtçe eser bırakandır. Melayê Cıziri, Feqiyê Teyra, Ehmedê Xanî nin bıraktığı yazılı eserler var. Kürtçe İngilizce ile aynı zamanda yazılı edebiyat dili haline gelmiştir, Rusça'dan 100 yıl önce başlar bu süreç. Kürt dili böyle bir temele sahiptir.' 'Globalizmle birlikte hazırlanan bazı raporlara göre dünya üzerinde bulunan dillerden yüzde 90'ının yok olacağı belirtiliyor. Yazılı ve sözlü eserleri olan ve ölen bir dili diriltmek imkansız değil ama çok zordur. Dil öğrenimi süreklidir. Asimilasyonla birlikte okula giden çocuklarımız ana dili dışında bir dille eğitim görüyor. Ve zorlanıyor. İki dil biliyoruz diyoruz' diyen Tayeb, iki dil değil iki yarım dil bildiklerini belirterek, bunun nedeninin ise dil öğreniminin sürekliliğine bağladı. Hüzün ve sevinç gibi iki ayrı duyguyu birlikte yaşadığını ifade eden Ebdulfettah ise, 'Geçen yıllarda Kürt dili Konferansı için gelmiştim. O zaman bizi aydınlatan birçok değerli yazar ve dil bilimcimiz şimdi aramızda değil, yüklerini bize bırakıp gittiler. Bunun hüznü ile Cizre gibi Kürtçenin beşiği bir alanda bulunmanın sevincini yaşıyorum' diye kaydetti. Kürtlerin globalizmden korkmaması gerektiğini belirten Ebdulfettah, 'Her şeyimizin tarumar olduğu bir süreçteyiz. Sadece dilimiz var. Eğer globalizmden bir korkumuz olacaksa dilimiz için olabilir. Kürtçenin lehçeleri, gramer yapısı ve tüm sorunları için siyasi görüşlerden arınmış bir dil enstitüsü şart. Dil grupların, partilerin sorunu değil. Ulusal bir sorundur. Dilimizin sorunlarını tartışacak, pratik adımlar atacak bir enstitü çatısı altında çalışma şarttır' dedi.
Tiyatroya ilgi 'Nexweşxaneya Zimanê Kurdi' (Kürt Dil Hastanesi) adlı oyun yüzlerce kişi tarafından ilgiyle izlendi. Mem ž Zin Kültür Sanat Merkezi'nde sergilenen oyunu Cizre Eski Belediye Başkanı Aydın Budak, Belediye Başkan Vekili Ahmet Dalmış, Celadet Bedirxan'ın kızı Sinemxan Bedirxan ile birlikte yüzlerce kişi izledi. Qahir Bateyi ve Şirin Harhar tarafından yazılan oyun, Van MKM bünyesinde faaliyet yürüten Teatra Mezopotamya oyuncuları tarafından oynandı. Şirin Harhar'ın yönetmenliğini yaptığı oyunda asimile olmuş Kürt kurum yöneticilerinin Kürtçeyi kullanmadaki sorunları işleniyor. Oyun Cizrelilerden büyük alkış aldı.
Şairler ve şiirler
2. Cizre Kültür ve Sanat Günleri'nde şairler Reyhan Sarhan ve Lal Laleş, Kürtçe şiir dinletisi sundu. Cizre'de 'Dilin Onuru, Onurun Dili' sloganıyla düzenlenen 2. Sanat Günleri, şiir dinletisiyle devam etti. Reyhan Sarhan ve Lal Laleş'in okudukları şiirler halktan ilgli gördü. Belediye parkında yapılan şiir dinletisine DEP eski Milletvekili Selim Sadak, DTP Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan, DTP Cizre İlçe Başkanı Yakup Budak, görevinden uzaklaştırılan Cizre Belediye Başkanı Aydın Budak, Sinemxan ve kalabalık bir grup katıldı. Cizre Belediyesi'nin düzenlemiş olduğu festival için teşekkürlerini sunan Lal Laleş, halkın dilini ve kültürünü unutmuş bir zamanda festivallerin yapılmasının çok önemli bulduğunu dile getirdi. Kürt diline herkesin saygı göstermek zorunda olduğunu belirten Laleş, dün düzenlenen 'Eskilerin Gözünde Cizre' söyleşisinden memnun kaldığını söyledi. Laleş, 'Eskilerle Cizre'yi daha çok tanıdım ve artık daha çok merak ediyorum' dedi. Sarhan, kadınların Kürtçe üzerinde pek fazla durmadığını belirterek, bundan sonra Kürt kadınları ve erkekleri dilin üzerinde daha fazla yoğunlaşmasını ve kendi ana dilini kullanmalarını istediğini ifade etti. Sarhan, Kürtlerin çocuklarına en iyi Kürtçe'yi öğretmesi önerisinde bulundu. Konuşmaların ardından Sarhan ve Laleş, Kürtçe şiirler okudu. Mehmed Uzun, ezilen halklar ve yaşamlarını yitirenlerin anısına şiirlerin okunmasıyla şiir dinletisi son buldu.
Dengbêjlere Cizre'de ilgi
Cizre'de 'Dilin Onuru, Onurun Dili' sloganıyla düzenlenen 2. Cizre Kültür ve Sanat Günleri'nde, 'Dengbêj Divanı' kuruldu. Cizreliler, dengbêjlere yoğun ilgi gösterdi. Dengbêjler söyledikleri uzun hava ve düğün şarkılarıyla halkın beğenisini topladı. Cizre Belediye Parkı'ndaki etkinliğe Silemanî Şirnexi, Cemalê Mihê, H. Ehmedê Şilyanî, Evdirrehmanê Mehmîdê Ala'ın hazır bulunduğu divana çok sayıda kişi katıldı. Dengbêjler Cizre Belediyesine festival için teşekkürlerini sunarak, birer dengbêj olarak Kürt halkına hizmet sağlamaktan kıvanç ve mutluluk duyduklarını belirtti. Dengbêjlerini unutmayan bir halk dilini ve de kültürünü de unutmaz şeklinde konuştu. Ardından dengbêlerin uzun hava ve düğün parçalarına halkın yoğun ilgisi oldu. Halk dengbêjlere bağlılıklarını alkış, zılgıt ve zılgıtlarla gösterdi. Halktan tam puan alan dengbêjler son olarak bir düğün parçasıyla 'Dengbêj Divanı' son verdi. ŞIRNAK / DİHA

Kürt kolasına vize yok

‘Asıl eğitim evde başlar. Çocuklarınızla Kürtçe konuşun, Kürt kültürünü yaşatın'

Parklara Kürtçe çiçek isimlerinin verilmesi bile yasaklandı

Bir zamanlar 'Erivan Radyosu'

TBMM’de Kürtçe tahammülsüzlüğü

Kürtçe'ye Türkçe ispat!

Almanya, Kürt televizyonu Roj TV’yi yasakladı

Welat için mücadeleye

'Kürtçe gazetenin basılması, dağıtılması, okunması sürekli engellenmekte

Marmara Bölgesi’nde Kürtlere yönelik halk ihlalleriyle birlikte linç girişimleri de arttı

1000 Kişi, Newyork Times, Herald Tribune ve Le Monde'dan sonra Kürt Sorunu'na Barışçıl Çözüm için be kez Taraf'a İlan Verdi

Kürd sorununa barışçıl çözüm çağrısı Le Monde'da tam sayfa…

'Türkçe dışında telefonda konuşmak yasak'

“Asimilasyon insanlık suçudur!”

Bir kardeşe 100 televizyon, radyo yayını serbest ediyorsun, diğer kardeşinin dilini yasak ediyorsun. Böyle din kardeşliği istemiyoruz. Kınıyoruz”

Akp'den Kürtçe tahammülsüzlügü

`Kürtlere soykırım uygulanıyor, BM aracı olsun'

Siyasal İslam ve Kürtler

Aynı olaylarda 110 otel, 27 eczane, 23 okul, 21 fabrika, 73 kilise ve mezarlıkları yakılıp, yıkılır. Türk medyasının provokasyonları bununla bitmiyor

Türkçe'den başka dillerde yazılmış pankartlar, levhalar, plaklar, ses ve görüntü bantları, broşür ve beyannameler kullanamaz ve dağıtamazlar

BELGE: KART KURT, TARK TURK DA OLABİLİR

İHD 2007 Yılı Raporu: İşkence arttı!

'24 yılın TSK komutanları'ndan tarihi itiraflar

İşte Türkiye'nin Kürtçesi(!)

Özkök Paşa Kürtçe eğitime, karşı

0 Yorum: